New project: TAM 110 Gun Truck, Bosnia 1992

 Cześć,

 

Zamiast malować YW-531 postanowiłem, z różnych względów, że rozgrzebię nowy model. ;-)

Jakiś czas temu dostałem w swoje ręce kolejny produkt Triglav Model – TAM 110. Po przejściach z M-60PB podchodziłem do niego jak pies do jeża, ale wstępne oględziny wskazują na znaczący skok jakościowy… przy czym nadal jest to żywica o raczej średniej jakości. No ale mniejsza, o samym modelu później.

Hi, 

I decided to start a new model. This time I'm gonna build TAM 110 from Triglav Model. After the M-60PB I was quite afraid about the quality of parts, but this model seems to be much more accurate and well-casted than OT M-60PB. Anyway it is still a rather hard and challenging resin model. 

Powiedzmy sobie kilka słów o samym pojeździe, który raczej jest u nas nieznany. TAM 110 to terenowa ciężarówka produkcji jugosłowiańskiej powstająca w latach 1976-91 w zakładach Tovarna Avtomobilov Maribor(TAM) na terenie dzisiejszej Słowenii.

Powstanie TAM 110 to efekt motoryzacji i unifikacji jugosłowiańskiej armii. W 1966 roku tamtejsze mądre głowy policzyły, że JNA używa 129 różnych typów pojazdów w ponad 300 odmianach.

Jak na swoje czasy TAM 110 był naprawdę udaną konstrukcją, w przeciwieństwie do opisywanego przeze mnie wcześniej OT M-60 (anegdotka głosi, że gdy ze strony jugosłowiańskiej wyszło zapytanie do Iraku o to, jak M-60 sprawują się w ichniej armii, odpowiedź brzmiała, żeby lepiej nie pytali, jeśli chcą utrzymać przyjacielskie stosunki – słowem, tragizm modelu odzwierciedlał tragizm konstrukcyjny tego wozu…). Z TAMem 110 było zgoła inaczej.

Let's say a few words about the truck. TAM 110 have been produced from 1976 to 1991 in Tovarna Avtomobilov Maribor factory. For that time it was a modern, robust and reliable off-road vehicle designed to drive on rough and impassable ground. 

Po 1991 roku ciężarówki te trafiły do wszystkich ex-jugosławiańskich armii. Długo zastanawiałem się, jaki wóz odwzorować. Nie chciałem „gołej” ciężarówki, ale też nie podobały mi się Mad Maxowe przeróbki TAMów rodem z np. Gardy Panteri. No i tak grzebiąc wygrzebałem wóz łączący w sobie wszystkie podobające mi się cechy:

 After the breakup of Yugoslavia TAM trucks were used by all of the new states. I was searching for a very long time the particular vehicle that I want to recreate. I didn't want to build an "ordinary truck", but I also didn't want to build Mad Max-style modernized vehicles like in the Garda Panteri unit. But then I found shots of this truck: 

- jest ogumowany, więc bałkańskość pojazdu jest mocna. ;-)

- ma na pace (prawdopodobnie) wkm browning, więc w sumie to taki gun-truck na miarę ówczesnych możliwości.

- mimo wszystkich przeróbek kształt samego wozu pozostał bliski oryginałowi, więc widać, że TAM to TAM, a nie jakieś niewiadomo co na czterech kołach jak np. tutaj:

;-) 

- the truck had rubber armor so it is almost a textbook example of a vehicle from war in Bosnia. ;-) 

- it has the Browning HMG, so it is something like a gun truck 

- Despite all modifications it still looks like TAM 110, not like vehicle from Mad Max:

;-)

 

Bardzo krótka historia pojazdu

Cóż, ciężarówki jako woły robocze każdej armii raczej nie mają tak ciekawych historii jak czołgi czy wozy opancerzone, a z racji na ich większą ilość w linii, trudno wypatrzeć ten sam wóz na różnych nagraniach.

Jedyne co wiem o tym TAMie, to to, że wziął udział w operacji Smoluca ’92, czyli oswobodzeniu serbskiej enklawy otoczonej od czerwca do sierpnia 1992 roku przez milicje bośniackie i chorwackie. To taka ciekawa i bardzo rzadka sytuacja, kiedy to serbska ludność znalazła się w okrążeniu z widmem eksterminacji w tle. Ostatecznie udało się utworzyć korytarz do Smulucy i ewakuować całą ludność. Kilka dni później Chorwaci i Boszniacy spalili zabudowania miejscowości, która nie została odbudowana do dziś, a Serbowie, którzy chcieliby powrócić do swoich domów mają z tym takie same problemy jak Boszniacy czy Chorwaci w miejscowościach na terenie Republiki Serbskiej.

The story of the vehicle 

I don't know much about it. The vehicle took part in Operation Smoluca '92(25th-30th of August 1992). The main goal was to liberate the Serbian enclave in Smoluca besieged by Croat and Bosnian Muslim forces. All civilians were evacuated after few days.

Wracając do samego wozu. Biorąc pod uwagę jednostki, które uczestniczyły w operacji, TAM mógł należeć zarówno do Garda Panteri, jak i do 1. Semberskiej Brygady Lekkiej Piechoty, jak też do jakiekolwiek innej, mniejszej pomocniczej jednostki, które wspierały te dwie brygady w marszu na Smolucę.

The truck might be one of the Garda Panteri's vehicles, or it belonged to Semberska Brigade or... maybe it is from any other unit, which took part in this operation. 

To by było na tyle dzisiaj. Model już powoli rozgrzebuję i zaczynam szukać największych mankamentów. Na pewno nie będę poprawiał wszystkiego, ale spróbuję go zbudować tak, żeby wyglądał jak najlepiej. ;-)

Jeśli podobają Ci się moje modele i artykuły możesz wesprzeć mnie symboliczną kawką, żebym miał siłę zarywać noce i wyszukiwać, a potem budować ciekawe modele! 

If you like my works and articles you can easily support me with a symbolic coffee so that I can spend the next nights on searching for and then building interesting models!

Buy me a coffe!