Flak 37, Knin 1995 - ready for painting! + new info about service of 88s in Balkan wars

Jak zwykle na początku - zapraszam na profil Facebook AFVs in miniature - w przeciwieństwie do tej strony jest aktualizowany na bieżąco!


First of all - I'd like to invite you to my Facebook profile AFVs in miniature - it's updated on regular basis, not as this page.

 

 

Cześć i czołem, 

Zacznijmy od tematów "merytorycznych" -  bo choć ten model leżał odłogiem, to poszukiwania większej ilości kwitów na bojowe zastosowanie 88 w Bośni i Chorwacji cały czas trwały, niejako przy okazji poszerzania swojej bazy danych ze zdjęciami różnych pojazdów. 

Jak się okazało - Flaki 37 były bojowo wykorzystywane nieco częściej niż mogło nam się wydawać. Wśród weteranów misji SFOR znalazłem to zdjęcie: 

Hi guys, 

This time I'd like to share with you some interesting information about the service of ex-German 88mm guns during the Balkan Wars. The model has been waiting to be finished for a really long time, but in the meantime I still have been looking for interesting photos and information about Yugoslav Flaks and other weapons. I found this photo of a SFOR veteran:

 

Ten Flak z pewnością nie jest tym samym, co mój, bo tego akurat sfotografowano na pozycji bojowej w centralnej Bośni, nieopodal miejscowości Zepce. To tym ciekawsze, bo wynika z tego, że prawdopodobnie Flak 88 używany był przez Boszniaków lub Chorwatów (ogólnie mówiąc, to "ich" terytoria), a po drugie działo z przeznaczeniem do baterii nadbrzeżnych znalazło się kilkaset kilometrów od linii brzegowej... 

What is really interesting, this Flak is not the same as "mine" from Knin. This particular gun was photographed in Bosnia near the town Zepce. It's really curious, because it means that this gun was used by Bosniaks or Croats. The second interesting thing is that this gun, theoretically intended for JNA coastal batteries, was found in the middle of Bosnia, a few hundreds of kilometers from the Adriatic Sea...

Kilka miesięcy później, przeglądając chorwackie materiały natknąłem się na to zdjęcie... hola, hola, co tam stoi na drugim planie?! 

After a few months, during the research on Croat fb-groups I found this photo... Wait, what is this gun on the second plan?!

Nie pomnę już, gdzie zostało zrobione to zdjęcie, wiem tylko, że oryginalny podpis był błędny - osoba, z którą mam na bieżąco kontakt, a która pracowała jako tłumacz dla żołnierzy SFOR była kilka razy w tejże bazie i wg. jej słów zupełnie inaczej wygląda cała okolica niż to, co mamy na zdjęciach. Na fotce ewidentnie mamy chorwackiego żołnierza i PT-76 oznaczeniami z końcówki wojny, jednak krajobraz tak czy siak bardziej pasuje do Bośni niż Chorwacji - jest to więc, albo ten sam Flak co pod Zepce, albo trzecie już działo tego typu wykorzystywane "gdzieś".  Problematyczne jest to, że nie ustaliliśmy, gdzie dokładnie cyknięto to zdjęcie. 

I found out that the description of this photo was wrong. A friend of mine, who worked as a translator for SFOR soldiers told me that he had been in this base (I really don't remember its name right now), and this area looks totally different than in this photo.

Anyway, we can see here a Croat PT-76 with late-war markings, but the landscape is more similar to Bosnia than to Croatia. So, maybe this is a Flak from Zepce or, we have here the third Flak 37 used during the war. The main problem to determine this is that we don't know what base is on the photo.

Istnieje bardzo mikre prawdopodobieństwo, że "mój" Flak spod Knina zostałby przeciągnięty do jakiejś bazy za chorwacką granicę do Bośni - bo choć chorwackie wojska przekroczyły ją i wspólnie z ArBiH wypierały Serbów z kolejnych terytoriów, to nie podejrzewam, by targały za sobą eksponat muzealny. No chyba, że jednak jest to baza w innej części Chorwacji...

There is a very low possibility that "mine" Flak was towed from Knin to one of the bases in Bosnia. But also it might be a Croat base, but in another part of this country... Who knows?

Tak czy siak - jak widać "osiemdziesiątki-ósemki" wcale nie były aż taką rzadkością na frontach tych dwóch wojen. Skoro mamy zdjęcia 2-3 egzemplarzy (trudno bowiem orzec, czy to nie te same armaty), a procentowo mam osobiście "udokumentowane" w najlepszym razie od 3% do 20%  wozów danego typu używanych przez JNA i później w toku wojen w Bośni i częściowo Chorwacji to... jest potężny margines na pojazdy/działa, których nikt nigdy na żadnym zdjęciu nie widział, ale za to one widziały bój w latach 90-tych.  

Let's sum up everything - 88s weren't so unique on the front lines during the wars in Bosnia and Croatia. We found photos of 2-3 guns (it's hard to say if there are not the same guns in those photos). There is a very big possibility that many more have never been photographed or just those photos were not published yet (or I haven't found them yet ;) ). Of course, it doesn't mean that Flaks were something very common in combat, but for sure were used in favorable circumstances.

  

 

Teraz o modelu - przez te parę miesięcy biedny Flak zdążył nawet zapleśnieć w pudełku ze styropianowymi chrupkami (nie pytajcie jak do tego doszło, pojęcia nie mam...), jednak w końcu doczekał się doklejenia ostatnich części. Do zdjęć złożony na sucho - ale nie mogłem się powstrzymać i jakoś polepiłem to na blutack, żeby zobaczyć, jak się prezentuje - kawał armaty, GT-MU to przy tym pchła. 

About the model - I finally glued the last parts and fit everything together (just for photos of course). Let's paint it... some day. :-)

Tylne koła za mocno mi się skręciły, bo nie miałem pod ręką fotki oryginału. Ale jak wyżej - wszystko jest na blutack. 

Jeśli podobają Ci się moje modele i artykuły możesz wesprzeć mnie symboliczną kawką, żebym miał siłę zarywać noce i wyszukiwać, a potem budować ciekawe modele! 

If you like my works and articles you can easily support me with a symbolic coffee so that I can spend the next nights on searching for and then building interesting models!

Buy me a coffe!